Günümüzde neredeyse herkes bilgisayarında Windows işletim sistemini kullanmaktadır. Fakat bunun yanında kullanılan daha onlarca işletim sistemi bulunmaktadır. Diğer işletim sistemleri dendiğinde akla ilk gelen ise Linux olmaktadır. Dolayısıyla özellikle bilişim alanında uzmanlaşmak isteyen kişiler Linux nedir sorusunu araştırmaktadırlar. 1990’lı yılların başında açık kaynaklı olarak üretilen ve kısa süre içerisinde bilgisayar uzmanları arasında popüler bir işletim sistemi haline gelen Linux, bugün altında birçok ek işletim sistemini barındıran oldukça güçlü bir sistemler bütünü olarak tanımlanıyor. Bizler de bu içeriğimizde Linux nedir ve diğer işletim sistemlerinden farkları nelerdir gibi soruları yanıtlandıracağız.
İçindekiler
Linux Nedir?
Linux, Windows işletim sisteminden sonra, Dünya üzerinde en çok kullanılan işletim sistemi olarak bilinmektedir. Oldukça benzer bir ara yüze sahip olmasının yanı sıra çok daha fazla noktaya erişim sağlamaya izin vermekte ve kullanıcının istediği her şeyi değiştirmesine olanak sağlamaktadır. Açık kaynak kodlu olduğu için tüm bu imkanları sunmaktadır ve bu sayede Linux’tan türemiş olan sayısız işletim sistemi de bulunmaktadır. İşletim sistemi tamamen yönetilebildiği ve düzenlenebildiği için özellikle yazılımcılar, hackerlar ve bilişim uzmanları tarafından kullanılmaktadır.
Linux görsel bir ara yüze ve çeşitli uygulamalara sahip oldukça gelişmiş bir işletim sistemidir. Dolayısıyla günlük kullanımda da hiçbir eksiklik olmaksızın kullanılabilir. Bunun yanında açık kaynaklı olduğu için ücretsiz bir şekilde indirilebilir ve herhangi bir lisans parası ödemeden kullanabilirsiniz. Ayrıca bugün telefonlarımızda kullandığımız Android işletim sisteminin de Linux’tan türetilmiş bir işletim sistemi olduğunu belirtmeden geçmeyelim.
Linux Neden Kullanılır?
Linux nedir sorusundan sonra, kullanıcıların en çok sorduğu sorulardan biri de Linux neden kullanılır olmaktadır. Değiştirilebilen ve yönetilebilen bir işletim sistemi olduğu için genellikle bilgisayar üzerinde tam kontrol sağlamak isteyen kişiler tarafından sıkça kullanılan işletim sistemimiz, birden fazla sektörde çeşitli amaçlarla kullanılabilmektedir.
- Arduino ve Raspberry gibi çeşitli amaçlarla kullanılan küçük bilgisayarların işletim sistemi olarak Linux ve türevi işletim sistemleri kullanılmaktadır. (Raspian vs.)
- Android ve benzeri işletim sistemleri Linux işletim sistemi tabanında geliştirilmiştir ve özünde Linux olarak anılmaktadır.
- Çeşitli fabrikalarda ve işletmelerde, otomasyon sistemlerinin yönetiminde ve gömülü sistemlerde sıklıkla Linux kullanılmaktadır.
- Günümüzde üretilen arabaların teknolojik asistanları, yardımcı ekranları ve yazılımları Linux işletim sistemi üzerinden hazırlanmakta ve çalıştırılmaktadır.
- Başka cihazlara sızmak, cihazlar arası iletişim kurmak, ağ oluşturmak ve belirli atakları gerçekleştirmek için olanak tanıyan tek işletim sistemi Linux olarak bilinmektedir. Bu yüzden hacker ve siber güvenlik uzmanları tarafından tercih edilir.
- Yeni sistemlerin geliştirilmesi, düzenlenmesi ve takibinin yapılması amacıyla en çok kullanılan işletim sistemi Linux olmaktadır.
- Sunucuların barındırılması ve güvenliliğinin sağlanması noktasında en çok tercih edilen ve en yüksek performansı sunan işletim sistemi Linux’tur.
Ayrıca çeşitli bilimsel projelerde de Linux işletim sistemlerinin türevleri kullanılmaktadır. Örneğin Türkiye’nin işletim sistemi olarak bilinen ve resmî kurumlarda sıkça karşımıza çıkan Pardus işletim sistemi, Linux üzerinden üretilmiş ve geliştirilmiştir. Tüm bunların arkasında Linux işletim sisteminin esnekliği, değiştirilme özelliği, açık kaynak kodlu olması ve daha güvenilir olması gibi nedenler bulunmaktadır.
Linux İşletim Sisteminin Diğer İşletim Sistemlerinden Farkı
Linux, yapısı ve sahip olduğu özellikler nedeniyle diğer işletim sistemlerinden çok farklı çalışmaktadırlar. Fakat görünüm olarak ciddi anlamda fark göremeyebilirsiniz. Bu noktada Linux’un hem avantajlı olduğu hem de dezavantajlı olduğu birçok farklılık bulunmaktadır. Bunlardan en önemlileri şöyle listelenebilir:
- Linux kişiye özel bir işletim sistemi olduğu ve açık kaynaklı yapısından ötürü tüm kullanıcılar tarafından sürekli olarak güncellendiği için güvenlik konusunda Windows’a göre çok daha iyi bir durumdadır. Güvenliğini önemseyen kişiler genellikle Linux kullanmaktadırlar.
- Windows, Mac gibi işletim sistemleri yüksek miktarlarda lisans ücretlerine sahiptirler ve yalnızca para ödeyerek kullanmak mümkün olmaktadır. Ancak Linux ve Linux ile oluşturulan işletim sistemlerinin hepsi ücretsiz bir şekilde indirilebilmekte ve kullanılabilmektedir.
- DirectX desteği Linux işletim sisteminde bulunmadığı için maalesef çoğu oyunun desteği bulunmamaktadır. Bu durum bilgisayar oyuncuları için Linux’u kullanmama sebebi olabilmektedir.
- Linux içerisinde daha fazla yazılım dili desteği ve kütüphane uyumluluğu bulunmaktadır. Bu sebeple özellikle yazılımcılar ve geliştiriciler Linux işletim sistemini tercih etmektedirler.
- Windows tüm kullanıcılar için aynı yapıya sahiptir ve çok fazla özelleştirme imkânı bulunmamaktadır. Fakat Linux kullanıcının her türlü ayarı değiştirebilmesine ve yönetebilmesine izin vermektedir. Hatta bazı kullanıcılar Linux üzerinden kendi işletim sistemleri yapılarını bile oluşturabilirler.
- Windows yapısı gereği tüm cihazlar ile iletişim haline geçebilir ve bunun yönetimi kullanıcı tarafından sağlanamadığı için her türlü durumda takibi gerçekleştirilebilir. Fakat Linux takip edilemez bir yapıya sahiptir. Dolayısıyla gizlilik konusunda da diğer işletim sistemlerinden üstün durumdadır.
- Windows herkesin rahatça kullanabilmesi ve bilgisayardaki tüm fonksiyonları yerine getirebilmesi için tasarlanmıştır. Dolayısıyla Linux’a göre diğer işletim sistemlerinin kullanımı ve yönetimi çok daha kolay olmaktadır.
Bunların yanında Linux ve diğer işletim sistemlerinin arasında birçok fark bulunmaktadır. Buna rağmen daha önceden yazılım işleriyle uğraştıysanız ve bilgisayarın çalışma mantığı hakkında fikir sahibiyseniz, Linux işletim sistemine alışmanız oldukça kolay olacaktır. Ayrıca bu durum etkinlik alanınızı da inanılmaz derecede arttıracaktır.
Linux Nasıl İndirilir?
Linux işletim sisteminin tamamen ücretsiz olduğunu belirtmiştik. Dolayısıyla sizler de hemen Linux ve türevi işletim sistemlerini hemen indirebilir ve UEFI Boot yardımıyla cihazınıza kurabilirsiniz. Bu noktada yapmanız gereken işlemler, Windows formatından farksız olacaktır. Dolayısıyla hızlı bir şekilde kurulum gerçekleştirebilirsiniz.
- Linux.org web sitesine girin ve üst menüden “Download Linux” yazısına tıklayın.
- Buradan kendinize en uygun Linux işletim sistemini seçin. Genellikle Ubuntu veya Debian tercih edilmektedir.
- İndirme işlemi tamamlandıktan sonra dosyaları Rufus gibi programlar yardımıyla USB belleğinize aktarın.
- Bilgisayarınızda Boot ekranını açarak format diskinizi işaretleyin.
- Gerekli adımları tamamladıktan sonra işletim sisteminin yüklenmesini bekleyin.
İşletim sisteminiz yüklendikten sonra bilgisayarınız Linux işletim sistemi ile açılacak ve kullanılmaya hazır olacaktır. Daha sonrasında çeşitli fonksiyonları öğrenmeye başlayabilir ve özelleştirilebilir bir işletim sisteminin tüm özelliklerden faydalanabilirsiniz.
En Çok Kullanılan Linux İşletim Sistemleri
Bugün çeşitli amaçlar için farklı Linux işletim sistemleri geliştirilmekte ve kullanıcılara sunulmaktadır. Yukarıdaki başlıklarda da belirttiğimiz gibi örneğin Pardus işletim sistemi, Türkiye’de geliştirilmiş olan Linux tabanlı bir işletim sistemidir. Bunun yanında kullanabileceğiniz diğer Linux işletim sistemleri şöyle listelenebilir:
- Ubuntu
- Debian
- CentOS
- Arch
- Kubuntu
- Kali
- Solus
- Netrunner
- Raspian
- RedHat
- PureOS
İçeriğimizde tüm detaylarıyla Linux nedir, nasıl kullanılır ve diğer işletim sistemlerinden farkları nelerdir gibi soruları yanıtlandırmaya çalıştık. Sizler de bu içerikten yola çıkarak Linux’u bilgisayarınıza indirebilir ve hemen kullanmaya başlayabilirsiniz. Bu noktada tüm işletim sistemlerini detaylı bir şekilde incelemeyi ve eksileri ile artılarını karşılaştırmayı unutmayın.
