Kalibrasyon doğru bir ölçüm için yapılacak olan uygulama ya da işlem anlamı taşır. Yani ölçüm yapan bir cihazın ölçülmesidir. Ölçüm aleti ise; cetvel ya da üzerinde hacim belirten çizgiler yer alan sıvı ölçüm kabı şeklindeki gereçler olabileceği gibi aynı zamanda terazi, termometre, voltmetre ve saat, gibi aletler, tıbbi cihazlar ya da uzay araştırmalarında kullanılmış olan cihazlar gibi ekipmanlar olabilir. Ayrıca bakınız: baskı balata nedir?
İçindekiler
Kalibrasyonun Tarihçesi
Türkiye’de ilk defa 1981 senesinde Başbakanlığın talimatı ile TÜBİTAK aracılığıyla sanayinin ihtiyacı kapsamında kalibrasyon ile alakalı fizibilite çalışması yapılmış ve 1988 yılında da TSE aracılığıyla ikincil seviye laboratuvar kurulup kalibrasyon hizmeti sağlanmaya başlamıştır.
Kalibrasyon Neden Gereklidir?
Ölçtüğünüz bir şeyin ölçüm değeri hakkında da bilgi sahibi olabilmek her zaman önemlidir. Kalibrasyonu yapılmamış olan bir cihaz ile yapılan ölçümün sonucunda ulaşılan ölçüm değeri sadece bir varsayımdan ibarettir. Bu yüzden ölçümün mantığına ters bir şekilde muğlaklık içerir. Bu varsayımları kırabilmek için de kalibrasyon gereklidir.
Kalibrasyon Nasıl Yapılır?
Kalibrasyon çeşitli standartlar baz alınarak yapılır. Bu nedenle önceden doğruluğu kesinleşmiş ve kalibre edilmiş kalibrasyon sistemleri kullanılır. ISO 9001 standardına göre yapılan ölçme işlemlerinin kesinliğinden emin olunabilmesi adına cihaz ya da ekipmanların kalibrasyonları yaptırılmalıdır.
Ölçü değerleri, olasılık hesapları kuralları baz alınarak teorik olan ortalama değer çevresinde hesaplanır. Bu değer ise, ölçü sonucunun bir umut değeridir. Bu anlamda ölçü sonucu da ölçü değerlerinden matematiksel ve fiziksel ilişkilerle türetilerek bir ölçü birimiyle tanımlanan bir sayıyla ifade edilir.
Bir ürünün kalitesi, bütün sistematik ve planlı faaliyetler olarak tanımlanan bir kalite güvence sistemiyle gerçekleştirilir. Burada başvurulan temel kriter ise standartlardır.
Kalibrasyon Çeşitleri
Kalibrasyon içeren birçok detay vardır ve bu detaylara göre de oluşturulan pek çok kalibrasyon çeşidi vardır.
Bu kalibrasyon çeşitlerini ise şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Mekanik kalibrasyon,
- Boyutsal kalibrasyon,
- Basınç kalibrasyonu,
- Devir kalibrasyonu,
- Terazi kalibrasyonu,
- Fiziksel kalibrasyonlar,
- Sıcaklık kalibrasyonu,
- Kimyasal kalibrasyonlar olmak üzere birçok türde kalibrasyon vardır.
Hangi tipte olursa olsun bütün ölçüm cihazları belli aralıklarla kalibrasyona girmelidir.
