Dolu, fırtınalı havalarda gökyüzünden düşen ve bazen büyük boyutlara ulaşabilen buz parçalarıdır. Çoğu zaman bahar ve yaz aylarında görülse de, kış mevsiminde de nadiren de olsa dolu yağışı yaşanabilir. Peki, bu buz taneleri nasıl oluşur?
Dolu Oluşum Aşamaları:
- Yükselen Sıcak Hava: Her şey, sıcak ve nemli havanın yükselmesiyle başlar. Bu hava, soğuk hava katmanlarıyla karşılaştıkça soğumaya başlar.
- Su Damlacıklarının Oluşması: Soğuyan hava, su buharını yoğunlaştırarak küçük su damlacıklarının oluşmasına neden olur.
- Donma: Fırtınadaki güçlü hava akımları, bu su damlacıklarını bulutun daha soğuk bölgelerine taşır. Bu bölgelerde sıcaklık 0°C’nin altına düştüğünde, damlacıklar donar ve buz kristallerine dönüşür.
- Büyüme: Buz kristalleri, buluttaki diğer su damlacıklarıyla çarpışarak büyür. Her çarpışmada, damlacıklar kristale yapışır ve donar.
- Katman Oluşumu: Hava akımları, buz kristallerini bulut içinde yukarı aşağı taşır. Bu sırada kristaller, yeni su damlacıklarıyla ve diğer buz kristalleri ile çarpışarak büyür ve katmanlar oluşturur.
- Düşme: Buz kristalleri yeterince büyüdüğünde ve yerçekiminin çekim gücüne karşı koyamadıklarında, aşağı doğru düşmeye başlar. Düşerken, hava akımları onları bir aşağı bir yukarı sürükleyerek daha da büyüyebilirler.
- Dolu Tanesi Oluşumu: Sonunda, buz kristalleri yere ulaşmadan önce yeterince büyür ve dolu tanelerini oluştururlar. Dolu tanelerinin büyüklüğü, buluttaki su damlacıklarının miktarına ve hava akımlarının şiddetine bağlı olarak değişir.
Dolu Yağışının Özellikleri:
- Dolu taneleri genellikle 5 mm ila 5 cm çapındadır, ancak bazı durumlarda 15 cm’ye kadar büyüyebilirler.
- Dolu, genellikle ilkbahar ve yaz aylarında, fırtınalı havalarda görülür.
- Dolu yağışı, tarım arazilerine ve mülklere zarar verebilir.
- Şiddetli dolu yağışı, can kayıplarına da neden olabilir.
Dolu Boyutları:
Dolu taneleri, 5 milimetreden 15 santimetreye kadar değişen boyutlarda olabilir. Nadir de olsa, 30 santimetreyi aşan boyutlarda dolu tanelerine de rastlanabilir.
Dolu Yağışının Etkileri:
Dolu yağışı, tarım arazilerine, evlere ve araçlara zarar verebilir. Ayrıca, can kayıplarına da yol açabilir.
Dolu Yağışı Ne Zaman Olur?
Dolu yağışı genellikle ilkbahar ve yaz aylarında, sıcak ve nemli havanın soğuk hava kütleleriyle karşılaştığı fırtınalı havalarda görülür.
Dolu Yağışı Hakkında İlginç Bilgiler:
- Dünyanın en büyük dolu tanesi 1970 yılında Kansas’ta düşmüş ve 17 santimetre çapında ölçülmüştür.
- Dolu taneleri genellikle beyaz renktedir, ancak bazen pembe, mavi veya sarı gibi renklerde de olabilirler.
- Dolu yağışı her kıtada ve her mevsimde görülebilir.
